ว่าด้วยเรื่อง ยาบ้า 5 เม็ด

            ต้องถือว่าเป็นครั้งแรก ที่มีกฎหมายสันนิษฐานให้ผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติด มีสถานะเป็นผู้เสพโดยผลของกฎหมาย เพราะเหตุว่ากฎหมายยังไม่เคยสันนิษฐานแบบนี้มาก่อน กล่าวคือ
          ยุคแรก กฎหมายมีบทสันนิษฐานโดยเด็ดขาดว่า ถ้ามียาบ้าตั้งแต่ 15 เม็ดขึ้นไปให้ถือว่ามีไว้ในครอบครองเพื่อจำหน่าย ซึ่งเป็นบทสันนิษฐานเด็ดขาดที่ห้ามจำเลยนำสืบปฏิเสธเป็นอย่างอื่นเลย และโจทก์ไม่ต้องนำสืบว่าจำเลยจำหน่ายหรือครอบครองเพื่อจำหน่าย เพราะถือว่ากฎหมายได้สันนิษฐานไว้เป็นเด็ดขาดแล้ว เป็นไปตาม พรบ.ยาเสพติดให้โทษ พ.ศ.2522  มาตรา 15 วรรคสาม (แก้ไขเพิ่มเติม ฉบับที่ 5 พ.ศ.2545)(เทียบ คำพิพากษาศาลฎีกา ที่ 4754/2555)
          ยุคที่สอง กฎหมายได้มีการแก้ไขบทสันนิษฐานใหม่จากเดิมที่เป็นบทสันนิษฐานเด็ดขาดก็เปลี่ยนใหม่เป็นบทสันนิษฐานที่ไม่เด็ดขาด จึงมีผลให้ผู้ที่ครอบครองยาบ้าตั้งแต่ 15 เม็ดขึ้นไป สามารถรนำสืบหักล้างได้ว่าตนเองไม่ได้ครอบครองเพื่อจำหน่าย แต่เป็นการครอบครองเพื่อเสพเท่านั้น ซึ่งการต่อสู้คดีกันในช่วงนี้   โจทก์ก็ต้องสู้ว่าจำเลยมีไว้เพื่อจำหน่ายส่วนจำเลยก็สู้ว่ามีไว้เพื่อเสพ ซึ่งถ้ามีไว้เพื่อเสพก็จะทำการส่งไปบำบัด ตามพรบ.ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด พ.ศ.2545
             เป็นไปตาม พรบ.ยาเสพติดให้โทษ พ.ศ.2522  มาตรา 15 วรรคสาม (แก้ไขเพิ่มเติม ฉบับที่ 6 พ.ศ.2560)(เทียบ คำพิพากษาศาลฎีกา ที่ 1509/2562)
          ยุคปัจจุบัน โดยยุคนี้มีการเปลี่ยนแปลงกฎหมายยาเสพติดใหม่ทั้งหมด จากเดิม ที่เป็นพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ.ศ.2522   ก็เปลี่ยนเป็นประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ.2564             และเพิ่งจะมีการประกาศของกระทรวงสาธารณสุขฯ ว่าให้การครอบครองยาบ้าไม่เกิน 5 เม็ดให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่ามีไว้ครอบครองเพื่อเสพ ซึ่งบทสันนิษฐานนี้เป็นบทสันนิษฐานที่ไม่เด็ดขาด ดังนั้น แม้จะครอบครองไม่เกิน 5 เม็ดก็ตาม ก็อาจจะถูกดำเนินคดีในข้อหาครอบครองเพื่อจำหน่ายได้เช่นกัน เพียงแต่ว่าโจทก์จะต้องนำสืบหักล้างข้อสันนิษฐานของกฎหมายเท่านั้น ถ้าโจทก์นำสืบไม่ได้หรือไม่มีหลักฐานว่าเป็นการครอบครองเพื่อจำหน่าย ก็ต้องฟังว่าเป็นการครอบครองเพื่อเสพ
          ดังนั้นจึงเห็นว่า  การกำหนดให้การครอบครองยาบ้าไม่เกิน 5 เม็ด ให้สันนิษฐานว่าเป็นผู้เสพนั้น จึงเป็นการทดลองกฎหมายเพื่อจะดูว่าจะสามารถแก้ไขปัญหาผู้ติดยาเสพติดได้หรือไม่ และจะสามารถแยกผู้เสพกับผู้ค้าออกจากกันได้หรือไม่
           ฉะนั้น เมื่อกฎหมายเพิ่งจะประกาศใช้  จึงเห็นควรให้โอกาสทดลองใช้กฎหมายนี้ไปก่อนสักระยะหนึ่ง ถ้าเห็นว่าไม่อาจจะแก้ไขได้ หรือนำไปสู่ช่องโหว่ของผู้ค้ายาเสพติด ก็สามารถแก้ไขกฎกระทรวงได้
           และจากกฎหมายใหม่นี้ ก็ไม่ได้หมายความว่าจะมีการครอบครองยาบ้าไม่เกิน 5 เม็ดกันทั่วไป    เพราะกฎหมายเพียงแต่สันนิษฐานไว้ก่อนเท่านั้นว่าเป็นผู้เสพ ไม่ได้หมายความว่าจะต้องเป็นผู้เสพจริงๆ เพราะหากมีพฤติการณ์เป็นผู้จำหน่ายหรือผู้ค้าการครอบครอง 5 เม็ดก็ถูกดำเนินคดีฐานเป็นผู้ครอบครองเพื่อจำหน่ายได้เช่นกัน ดังนั้น ทั้งผู้เสพและผู้จำหน่าย ก็คงไม่มีใครกล้าพกยาบ้า 5 เม็ด เพราะแม้จะเป็นผู้เสพจริงๆก็ตามแต่ก็สุ่มเสี่ยงที่จะถูกพิสูจน์ว่าเป็นผู้จำหน่ายเช่นกัน